Introductie yin en yang
In deze les gaan we het hebben over de theorie van yin en yang. Het is een belangrijke theorie met veel toepassingen in de Chinese geneeskunde. Het vormt de theoretische de basis voor de diagnose en de behandeling van een ziekte.
De theorie van yin en yang is waarschijnlijk ontstaan door het observeren van de natuur. Voornamelijk het observeren van de veranderingen van dag en nacht moet een inspiratie bron zijn geweest voor het concept van yin en yang.
 
Overdag is er veel activiteit in de natuur en ‘snachts is er veel rust. Ook kun je overdag licht zien terwijl er ‘s avonds juist duisternis is. In de natuur kunnen we veel van deze tegengestelde observeren. Maar ook al zijn ze verschillend is dit maar een schijnbare tegenstelling. Zo zijn de dag en de nacht tegengesteld maar ze vormen een eenheid in een oneindige cyclus van 24 uur. Door het observeren van de tegenpolen in de natuur ontstond de theorie dat alles altijd twee fundamentele aspecten heeft. Deze twee aspecten werden yin en yang genoemd.
 
Hoewel we misschien de nacht kunnen zien als een concrete manifestatie van yin of de dag als een concrete manifestatie van yang beschrijft de theorie van yin en yang nooit een concreet fenomeen of object. De klassieke tekst de Ling Shu zegt:
“yin en yang zit in de naam maar niet in de vorm”
Met yin en yang kunnen we dus een naam geven aan de tegengestelde aspecten welke we continu tegenkomen en observeren, maar het is dus geen concreet fenomeen of object.
















Karakters yin en yang
Als we kijken naar de Chinese karakters voor yin en yang dan zien we dat ze een gedeelte hebben welke overeenkomt. Het karakter voor berg of heuvel is zowel bij het karakter van yin als bij het karakter van yang aanwezig.
 
Het karakter voor yang heeft alleen behalve de berg ook de zon en de stralen van de zon.
Het karakter voor yin heeft behalve de berg ook de wolken. Yang kun je dus zien als de berg met de zon en yin als de berg met de wolken. Yang is de zonnige zijde van de berg terwijl yin de duistere zijde is.
Samen vormen yin en yang een eenheid omdat ze allebei deel zijn van dezelfde berg.
Ook de karakters laten dus zien dat Yin en yang tegengestelde zijn maar ook deel van een eenheid.
















 
De I jing
De geschiedenis van het concept van yin en yang gaat heel ver terug. Hoewel het concept vele duizenden jaren oud is verschijnt het voor het eerst in de I Jing, het boek van de veranderingen. De I jing is geschreven rond 700 voor christus en wordt nog steeds gezien als één van de belangrijkste klassieke teksten. In het boek van de veranderingen worden yin en yang met een gebroken en een ongebroken streepje aangeduid.

Met deze twee soorten streepjes worden in de I jing allerlei combinaties gemaakt.
Allereerst kun je met deze twee streepjes vier paren maken, deze vier paren staan ook wel bekend als de vier fases.

Door een rij toe te voegen kun je extra combinaties maken en in plaats van vier paren kun je dan 8 trigrammen maken. De 8 trigrammen staan ook wel bekend als de ba gua

Met de 8 trigrammen kunnen we ook weer paren maken, dit worden dan 64 hexagrammen. De 64 hexagrammen vertegenwoordigen de veranderingen in het universum.

De I jing, het boek van de veranderingen beschrijft dus de veranderingen in het universum door middel van de combinaties van yin en yang. De combinaties van gebroken en ongebroken streepjes symboliseren de verschillende combinaties van yin en yang.
Volgens de I Jing komen de veranderingen in het universum tot stand door de interactie tussen yin en yang.
















 
Fases van yin en yang
Het verschil tussen yin en yang is de drijvende kracht achter de beweging en verandering van alles in het universum.
Zo is in de cyclus van de dag en nacht het verschil tussen de dag en de nacht welke de drijvende kracht is achter de ontwikkeling en voortgang van de cyclus.
Yin en yang maken dus deel uit van een beweging, het zijn twee fases in een cyclische beweging. Verschillende combinaties van yin en yang kunnen gebruikt worden om de verschillende fases te beschrijven van een cyclus.
 
Ook de dag en de nacht kunnen worden verdeelt in verschillende combinaties van yin en yang.
Overdag om 12 uur is er maximum aan yang, dit is twee keer yang of yang in yang.
Tegen de avond begint yin te groeien en yang minder te worden.
Dit is yin in yang. Yin begint te groeien en yang begint minder te worden dus daarom is het yin in yang.
Middernacht om 12 uur is er een maximum aan yin, twee keer yin of yin in yin.
Na middernacht, in de ochtend begint yang weer meer te groeien en begint yin minder te worden.
Dit is yang in yin.
Na de ochtend zijn we weer terug bij de middag, terug bij het maximum aan yang.
Ook de vier seizoenen kunnen we opdelen in yin en yang.
In de zomer is er een maximum aan yang, in de herfst begint er meer yin te komen, yin in yang.

Na de herfst is er de winter, in de winter wordt maximum yin bereikt.
In het voorjaar begint yang te groeien, yang in yin.
Na het voorjaar zijn we weer terug in de zomer, zijn we weer terug bij maximum yang.
In de natuur is er dus continu een interactie tussen yin en yang. Yin en yang wisselen elkaar af en voltooien op deze manier een cyclus.

















Eigenschappen van yin en yang (dag en nacht)
Zoals we al hebben gezien zijn yin en yang vaak twee fases in een cyclus. De beste manier om daarom meer te weten te komen over de eigenschappen van yin en yang is door te kijken naar de twee uiterste in een cyclus.
 
De dag en de nacht zijn een inspiratiebron voor yin en yang. Dag en nacht, 12 uur s’middags en twaalf uur ‘savonds zijn twee uiterste in een cyclus en kunnen ons dus meer vertellen over de eigenschappen van yin en yang.
Yang overdag
Overdag om 12 uur is er een maximum aan yang, de zon schijnt fel, er is veel licht en veel activiteit.
de zon, licht en activiteit zijn dus allemaal yang.
Yin ‘snachts
Om 12 uur ‘snachts is er een maximum aan yin, de maan schijnt ‘snachts er is veel duisternis en er is veel rust. De maan, duisternis en rust zijn dus allemaal yin.
 
Zon uit het oosten (yang) daalt in het westen (yin)
De zon komt op in het oosten en gaat onder in het westen, dus als je ervanuit gaat dat de zon yang is moet het oosten yang zijn en het westen yin. Als de zon yang is, dan is de hemel waar de zon in staat ook yang.
En als de hemel yang is dan is de aarde yin.
Tijd is yang ruimte is yin
Tijd wordt ook gezien als yang want de zon en de sterren werden gebruikt om tijd te berekenen, en deze staan in de hemel welke yang is. Ruimte is yin want de aarde kan verdeelt worden in stukken land, en de aarde is yin dus ruimte is ook yin.
 
Links is yang rechts is yin
Links wordt gezien als yang en rechts als yin. Bij het navigeren wordt namelijk naar het zuiden gekeken en als je richting het zuiden kijkt dan is het oosten aan de linker kant en het westen aan de rechter kant.
Het oosten is yang, dus links is ook yang en het westen yin is dus rechts is ook yin.















 
Eigenschappen van yin en yang (vuur en water)
Een andere manier om meer te weten te komen over de eigenschappen van yin en yang is door te kijken naar de eigenschappen van vuur en water.
De eigenschappen van vuur en water zijn namelijk ook de eigenschappen van yin en yang.
In de bekende klassieke tekst de Huangdi Neijing staat dat yin en yang een abstract concept is maar dat vuur en water iets is wat concreet is. Door te kijken naar de eigenschappen van vuur en water kunnen we een goed beeld krijgen over de eigenschappen van yin en yang.
 
We weten over vuur dat het heet is, dus yang is hitte.
Water daarentegen kan koud zijn dus koude is yin.
Vuur vlamt omhoog, dus de opwaartse beweging is yang.
Water daarentegen stroomt naar beneden, dus de neerwaartse beweging is yin.
Vuur is actief, dus activitieit is yang.
Water is rustig, dus rust is yin.
 
Vuur geeft licht af, dus licht is yang.
Water kan donker zijn, dus duisternis is yin.
Vuur maakt dingen droog, dus droogte is yang.
Water maakt dingen vochtig dus vocht is yin.
















Eigenschappen van yin en yang (dichtheid van materie)
Een andere manier om naar yin en yang te kijken is door middel van de dichtheid van materie.
Materie komt in verschillende toestanden van dichtheid voor. Alles met een hoge dichtheid en alles wat dus meer materieel is wordt gezien als yin. Terwijl alles met een lage dichtheid van materie en alles wat dus meer immaterieel is wordt gezien als yang.
 
Water in de zee heeft bijvoorbeeld een hoge dichtheid en wordt gezien als yin, maar als het water opwarmt wordt het waterdamp en dit heeft een lagere dichtheid en dan wordt het dus gezien als yang. Waterdamp is yang ten opzichte van het water in de zee. Het waterdamp kan echter ook weer condenseren en dan worden het waterdruppeltjes welke weer worden gezien als yin.
 
Een ander voorbeeld is hout. Hout is yin omdat het een hoge dichtheid heeft van materie. Maar als je hout verbrandt wordt het vuur, en vuur heeft een lage dichtheid en is dus yang.
Substantieel en non-substantieel
Alles wat substantieel is en alles met een hoge dichtheid van materie is yin.
Alles met een lage dichtheid en alles wat non-substantieel is yang.
Je kunt yin ook zien als materie en yang als energie.












 



Yin en yang zijn tegengestelde
Tot zover hebben we yin en yang leren kennen door het observeren van de natuur.
Door het observeren van bijvoorbeeld de dag en nacht hebben we al een idee gekregen over de eigenschappen van yin en yang. De eerste meest duidelijk eigenschap van yin en yang welke we kunnen herleiden uit onze observaties is dat yin en yang tegengestelde zijn.
 
Deze tegengestelde zijn echter relatief. Iet is altijd yin of yang ten opzichte van iets anders wat yin of yang is. Zo is water yin ten opzichte van vuur welke yang is.
Je zou dan kunnen denken dat water altijd yin is en vuur altijd yang.  Dit is niet zo, want yin en yang is altijd een relatief begrip. warm water kan bijvoorbeeld yang zijn ten opzichte van koud water welke yin is.
Iets is dus niet yin of yang op zichzelf maar altijd ten opzichte van iets anders.















 
Yin en yang zijn wederzijds afhankelijk
De volgende belangrijke eigenschap van yin en yang is dat ze niet zonder elkaar kunnen bestaan.
Hoewel yin en yang dus tegengestelde zijn wil dat niet zeggen dat ze tegen elkaar zijn. Yin kan niet worden geproduceerd zonder yang en yang kan niet worden gegenereerd zonder yin. Er wordt daarom ook wel gezegd dat yin en yang dezelfde wortel hebben. Ze zijn onscheidbaar en dus wederzijds afhankelijk van elkaar.
Het lichaam (welke yin is) gaat bijvoorbeeld dood zonder de levensactiviteit (welke yang is).
Er kan geen levensactiviteit (welke yang is) zijn zonder het lichaam (welke yin is). Op dezelfde manier kunnen de organen (welke yin zijn) niet bestaan zonder hun functie (welke yang is). De functie van het orgaan (welke yang is) kan niet worden uitgevoerd zonder het orgaan (welke yin is).
 
Ook qi welke wordt gezien als yang, en bloed welke wordt gezien als yin zijn wederzijds afhankelijk.
In hoofdstuk 6 van de Su wen staat dat: “yin de materiele basis is voor yang. Het yin blijft binnen in het lichaam om de beweging van yang te ondersteunen terwijl yang buiten het lichaam is om yin te beschermen.”
Yin en yang zijn dus wederzijds afhankelijk. Het balans tussen de twee tegengestelde is belangrijk want als de balans tussen yin en yang verstoord raakt ontstaat er volgens de Chinese geneeskunde ziekte in het lichaam.
















Consumptie van yin en yang
De derde belangrijke eigenschap van yin en yang is dat yin en yang elkaar kunnen consumeren. Als yin of yang uit balans raakt wordt in een poging de balans te herstellen de andere geconsumeerd. In een normale toestand zijn yin en yang in gelijke hoeveelheden. Ontstaat er echter een exces aan bijvoorbeeld yin dan moet dit worden gecompenseerd. In een poging de balans te herstellen wordt yang dan vervolgens geconsumeerd. Een exces aan yin zorgt er dus altijd voor dat yang wordt geconsumeerd.

Hetzelfde is zo voor een exces aan yang, als er een exces aan yang is wordt yin geconsumeerd. Het is belangrijk om te begrijpen dat de nadruk heir licht hier op het exces aan yin of yang, de afname van yin of yang is een gevolg niet de oorzaak van het disbalans.
Dit is belangrijk om te weten omdat er ook nog een andere situatie is. In de normale situatie zijn yin en yang gelijk, maar in dit geval is er een afname van bijvoorbeeld yin. En deze afname van yin zorgt ervoor dat yang in exces lijkt. Dit wordt een relatief exces genoemd. Het is geen echt exces maar een relatief exces welke wordt veroorzaakt door de afname van in dit geval yin. In dit geval licht dus de nadruk op het tekort aan yin, het relatieve exces van yang is een gevolg maar dus niet de oorzaak van het disbalans.

Als de nadruk licht op een afname dat wordt dit een leegte genoemd, terwijl als de nadruk ligt op het exces dan noemen we het een volte.
Een teveel aan yang wordt ook wel hitte genoemd terwijl een teveel aan yin koude wordt genoemd.
We kunnen daarom een onderscheid maken tussen lege hitte, welke wordt veroorzaakt door een tekort aan yin met een relatief exces aan yang en een volle hitte welke door een exces aan yang wordt veroorzaakt en welke als gevolg een consumptie heeft van yin.
 
Het gaat er dus altijd om waar de nadruk op ligt. Als de nadruk ligt op de afname van yin dan is er een leegte en dus een lege hitte door het relatieve exces van yang.
Ligt de nadruk op het exces van yang dan is het een volle hitte met als gevolg een consumptie van yin.
Hetzelfde principe is bij het exces van yin. Als de nadruk ligt op het exces van yin is het een volle koude met als gevolg een consumptie van yang. Terwijl als de nadruk ligt op het tekort aan yang is het een lege koude door het relatieve exces van yin.
Het verschil tussen lege koude, volle koude, lege hitte en volle hitte is één van de belangrijkste principes in de Chinese geneeskunde.














 

Yin en yang kunnen inelkaar transformeren
De laatste belangrijke eigenschap van yin en yang is dat ze in elkaar kunnen transformeren.
De dag transformeert uiteindelijk in de nacht, de winter verandert uiteindelijk in de zomer. Yin en yang kunnen in elkaar transformeren maar dit gebeurt alleen op het juiste moment in een cyclus. De dag verandert pas in de nacht als de dag uitgeput is geraakt en zijn einde heeft bereikt
Het principe dat iets in het tegengestelde kan veranderen heeft ook toepassing met betrekking tot gezondheid. Teveel fysieke activiteit (welke yang is) kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat yin uitgeput raakt.
Ook een exces aan pathogenen, en dus een teveel aan iets kan omslaan en een tekort in het lichaam veroorzaken.

















Verschillende delen van het lichaam (yin en yang)
De theorie van yin en yang heeft vele toepassingen, het is bijvoorbeeld mogelijk om de verschillende delen van het lichaam op te delen in yinne en yange gebieden. Als we kijken naar het lichaam dan is de achterkant van het lichaam yang terwijl de voorkant van het lichaam yin is.

 

Ook is alles boven de middel yang, terwijl alles onder de middel wordt gezien als yin.

Extern intern
Het externe, oftewel de huid en de spieren worden gezien als yang. Terwijl het interne, waarmee de organen worden bedoelt, worden gezien als yin.

De organen worden gezien als yin ten opzichte van de huid en de spieren maar de organen kunnen ook weer opgedeeld worden in yinne en yange organen.

Organen
De holle organen welke zorgen voor transformatie van vloeistof en voedsel en welke zich ook legen worden gezien als yang. Voorbeelden hiervan zijn de dikke darm, dunne darm, maag, blaas en galblaas, sanjiao. De organen welke bloed, essentie of lichaamsvloeistoffen opslaan worden gezien als yin. Voorbeelden hiervan zijn het hart, lever, nieren, longen en de milt.

We kunnen yin en yang nog verder opdelen want de yinne organen hebben zowel een yin als een yang aspect. De functie van een orgaan wordt gezien als het yange aspect. Terwijl de fysieke vorm of de opslag van bloed en vloeistoffen wordt gezien als het yinne aspect. De functie van de lever wordt bijvoorbeeld het lever yang genoemd.
Terwijl de vorm de opslag van bloed door de lever het lever yin wordt genoemd.

Het lichaam kan dus opgedeeld worden in yin en yang en zoals we hebben gezien is het vaak eindeloos deelbaar.