De traditionele Chinese geneeskunde heeft al eeuwen ervaring met de behadeling en genezing van ziektes. Er zijn in al deze tijd vele verschillende manieren van diagnose en behandeling ontstaan.
Een bekende manier van behandelen is bijvoorbeeld acupunctuur. Door acupunctuurnaalden te prikken op verschillende punten op het lichaam is het mogelijk om ziektes te genezen en te voorkomen. Een andere bekende behandelmethode is door middel van geneeskrachtige kruiden. Kruiden waren niet alleen onmisbaar voor de chronische ziektes maar ook voor de vele epidemieën welke er in China zijn geweest.
Hoewel er in bepaalde opzichten overeenkomsten zijn tussen de Chinese geneeskunde en de Westerse geneeskunde heeft de traditionele Chinese geneeskunde een aantal unieke punten
.
Chinese geneeskunde is holistisch
Allereerst is de traditionele Chinese geneeskunde holistisch. Holisme is het idee dat het geheel meer is dan de som van de losse delen. Het functionerende menselijk lichaam kan bijvoorbeeld niet verklaard worden door de som van zijn componenten te nemen. Het is meer dan alleen de losse delen samengevoegd.
De Chinese geneeskunde gelooft dat een symptoom een onderdeel is van een groter geheel en wordt veroorzaakt door een algehele disharmonie van het lichaam. Ook gelooft deze niet alleen dat alle delen van het lichaam met elkaar zijn verbonden maar ook dat het menselijke lichaam verbonden is met zijn omgeving.
Chinese geneeskunde kijkt daarom zowel naar specifieke dingen, als ook naar het geheel.
Aan de ene kant werd er bij overleden patiënten autopsie gedaan om meer te weten te komen over de anatomie van het lichaam, maar aan de andere kant behield men de holistische wijze van het kijken naar het lichaam.
Het lichaam en zijn omgeving zijn volgens de Chinese geneeskunde verbonden en daarom kan een verandering in de omgeving een verandering in het lichaam veroorzaken. In de Chinese geneeskunde worden de zes klimaatinvloeden dan ook gezien als een oorzaak van ziekte. Deze klimaatinvloeden worden: hitte, koude, wind, damp, droogte en zomerhitte genoemd. Omdat de Chinese geneeskunde veel gebruik maakt van metaforen om dingen te benoemen en te begrijpen kan dit ook symbolisch worden gezien.
 
De Chinese geneeskunde gelooft dat het externe lichaam (huid en de spieren) verbonden is met het interne lichaam (de organen) en daarom kunnen veranderingen in het interne lichaam ook extern zichtbaar worden. Zo kunnen problemen met bepaalde organen (wat per definitie intern is) aan de buitenkant van het lichaam zichtbaar worden. Het kan bijvoorbeeld zichtbaar worden op de huid of de verschillende zintuigen. In de Chinese geneeskunde worden oogproblemen bijvoorbeeld vaak door een probleem met de lever in verband gebracht.
Het kan ook andersom, op zijn beurt kunnen lever problemen weer door een slechte functie van een ander orgaan worden veroorzaakt of door een andere interne oorzaak. De belangrijkste interne oorzaak van ziekte zijn emoties. Ook emoties worden  gezien als deel van het holistische geheel van het lichaam. Ook emoties kunnen dus bijdragen aan de ontwikkeling van ziekte. Het complete beeld van de ziekte en zijn mogelijk oorzaak is in de Chinese geneeskunde altijd belangrijker dan de specifieke symptomen.

















Filosofie en verschillende vormen van diagnose
Omdat de Chinese geneeskunde holistisch is wordt er gezocht naar bepaalde patronen welke steeds weer voorkomen. Bij patroon differentiatie wordt er naar algemene tekenen en symptomen gezocht welke bij een bepaald patroon horen. Deze algemene patronen van disharmonie zijn bij iedereen die ziek is te vinden. Dit maakt het ook mogelijk om onbekende klachten of ziektes te behandelen. Door het herstellen van de patronen van disharmonie zullen volgens de Chinese geneeskunde de symptomen en die ziekte vanzelf verdwijnen.

Chinese geneeskunde maakt gebruik van metaforen
Een andere belangrijke eigenschap van de Chinese Geneeskunde is dat er veel gebruik gemaakt wordt van metaforen. Door metaforen te gebruiken kunnen we dingen beter begrijpen. Zo wordt de stroom van qi in de meridianen met de stroom van water vergeleken. Verschillende externe pathogenen kunnen ingedeeld worden in wind, koude, hitte, damp, droogte en zomerhitte. De meeste metaforen die gebruikt worden hebben met de natuur te maken. De macrokosmos en de microkosmos zijn volgens de Chinese geneeskunde met elkaar verbonden. De natuur is vertegenwoordigd in ons lichaam en ons lichaam is vertegenwoordigd in de natuur.
 
Volgens de Chinese geneeskunde zijn lichaam en geest zijn verbonden
Omdat de Chinese geneeskunde holistisch is worden de geest en het lichaam gezien als een onafscheidbaar geheel. De geest is volgens de Chinese geneeskunde verbonden aan het fysieke hart. De geest huist zich in het hart en geeft ons bewustzijn. Het helpt ons om te denken en zorgt voor de ervaring van emoties. Omdat emoties door de geest worden ervaren gelooft de Chinese geneeskunde dat emoties ook een effect kunnen hebben op het lichaam. De emoties worden ook gezien als een belangrijke oorzaak van ziekte. Het lichaam kan echter ook weer een invloed hebben op de emoties. In de Chinese geneeskunde zijn lichaam en geest één geheel. De geest is gewoon een minder dichte, meer immateriëlere vorm van wat qi wordt genoemd terwijl het lichaam een meer dichte materiële manifestatie is van deze qi. In de les over qi wordt dit uitgebreid besproken.
Chinese geneeskunde gebruikt universele filosofische begrippen om ziekte te begrijpen
Behalve het holisme maakt de Chinese geneeskunde gebruik van andere belangrijke filosofische begrippen om ziekte te begrijpen. Chinese geneeskunde maakt bijvoorbeeld gebruik van de theorie van qi, de filosofie van yin en yang en de vijf elementen theorie.
 
Theorie van qi
De eerste belangrijke filosofische theorie in de Chinese geneeskunde is de theorie van qi. De theorie van qi zegt dat alles in het universum wordt gevormd door iet wat immaterieel is, een substantie met weinig dichtheid welke qi wordt genoemd. De fysieke wereld is volgens de theorie van qi gevormd door een verdichting een ophoping van deze qi. In het lichaam stroomt volgens de Chinese geneeskunde qi, maar het gehele lichaam kan ook als een manifestatie een verdichting van qi gezien worden. Ziekte begint bovendien altijd eerst met een probleem in de stroom van qi in het lichaam. Pas later manifesteert de ziekte zich op andere manieren. De behandeling in de Chinese geneeskunde is daarom vaak gefocust op ten eerste het herstellen van de stroom van qi in het lichaam.
 
Yin en Yang
Het tweede belangrijke filosofische begrip waar gebruik van gemaakt wordt in de Chinese geneeskunde is de theorie van yin en yang. Volgens de theorie van yin en yang bestaat alles in het universum uit twee tegengestelde. Deze twee tegengestelde, zijn echter niet alleen tegengesteld maar ze zijn van elkaar afhankelijk. Ze kunnen absoluut niet zonder elkaar bestaan. In het geval van disbalans kunnen yin en yang elkaar consumeren, elkaar opmaken in een poging balans te herstellen. Uiteindelijk kunnen yin en yang, als het juiste moment daar is, in elkaar transformeren. Met toepassing tot de Chinese geneeskunde is het zo dat yin en yang in het lichaam in een balans moeten zijn. Als ze niet in balans zijn ontstaat er ziekte.
 
Vijf elementen
De volgende belangrijke filosofische theorie is de theorie van de vijf elementen. De theorie van de wuxing, oftewel vijf elementen beschrijft vijf categorieën van materie. Het beschrijft vijf toestanden van qi. Een betere vertaling van de wu xing is echter de vijf bewegingen. Het beschrijft namelijk ook een beweging en een transformatie en de vijf elementen. Deze vijf elementen zijn hout, vuur, aarde metaal en water. Ook hier zien we weer terug dat de Chinese filosofie weer sterk gebruikt maakt van metaforen en de natuur gebruikt om de elementen een naam te geven. Elk element heeft specifieke eigenschappen en ze komen bijvoorbeeld overeen met de eigenschappen van de verschillende seizoenen. Met meer toepassing tot de Chinese geneeskunde wordt bijvoorbeeld elk orgaan in een categorie van de vijf elementen geplaatst. Er worden twee verschillende cycli beschreven met betrekking tot de vijf elementen. De vijf elementen hebben een geboorte en een controlerende cyclus. Via deze twee cycli worden interacties tussen organen uitgelegd en behandelstrategieën bedacht.
De theorie van qi, yin en yang en de vijf elementen zijn de belangrijkste grondslagen voor het begrijpen van ziekte in de Chinese geneeskunde. Met deze kennis in combinatie met een grondig begrip over de functie van de organen kunnen er patronen worden gezocht. Voordat je een patroon kan zoeken is er echter eerst nog een grondige diagnose nodig.
Diagnose
Als we het hebben over diagnose, kent de Chinese geneeskunde 4 pilaren.
De vier pilaren van de Chinese Geneeskunde zijn
1: kijken, bijvoorbeeld gezichtsdiagnose maar ook tongdiagnose
2: vragen stellen (vragen om het patroon te bepalen)
3: palperen, het lichaam palperen het lichaam palperen of de pols voelen.
4: luisteren en ruiken, (stemgeluid)
1: Kijken
Volgens de Chinese geneeskunde is elk deel van het lichaam een reflectie van het gehele lichaam. En daarom kun je naar een gedeelte van het lichaam kijken om een diagnose over heel het lichaam te maken.
Zo kan er worden gekeken naar het gezicht, het oor, de ogen en welke voornamelijk ook gebruikt wordt is de tong. Aan de hand van bijvoorbeeld verkleuringen of bijzonderheden in het gezicht of de tong kan informatie over bepaalde organen worden verzamelt.
2: Vragen stellen
Vragen stellen is een belangrijk onderdeel van de diagnose. Een bekend lijstje aan vragen staat bekend als de 10+2 vragen. Deze zullen later in deze cursus verder besproken worden.
3: Palperen
Palperen gaat hoofdzakelijk om polsdiagnose. Polsdiagnose wordt uitgevoerd door de vingers op de polsslagader te legen. Door het lezen van de pols krijgen we informatie over de toestand van yin en yang, zo is de oppervlakte van de pols het yange gebied terwijl het diepe niveau het yinne gebied is. Polsdiagnose geeft ons ook informatie over de toestand van qi. Zo is een krachtige pols een teken van de aanwezigheid van veel qi terwijl bij een zwakke pols er te weinig qi is. Ook zijn er verschillende posities welke weer overeenkomen met de verschillende organen.
Behalve het voelen van de pols kan er bij het palperen ook de huid worden gevoeld, hierbij kan bijvoorbeeld gevoelt worden hoe de temperatuur is, de textuur en de hoeveelheid vocht.
4: Luisteren en ruiken
Bij het luisteren kan bijvoorbeeld naar de stem geluisterd worden, als de stem zwak is kan er bijvoorbeeld een zwakte zijn van qi. Als iemand een probleem heeft met de longen kan naar het geluid van het hoesten worden geluisterd. Een droge hoest kan bijvoorbeeld een tekort zijn aan de vloeistoffen. Behalve luisteren wordt er ook geroken, verschillende lichaamsgeuren kunnen informatie geven over de toestand van het lichaam.

















Zoeken naar patronen
Nadat de diagnose gemaakt is kan er met de informatie welke is verzameld vastgesteld worden wat het onderliggende patroon is voor de symptomen of de ziekte.
Er zijn in de Chinese geneeskunde verschillende manieren van patroondifferentiatie:
Identificatie volgens de acht principes, de ba gang
Identificatie volgens qi, bloed en de lichaamsvloeistoffen
Identificatie volgens de interne organen
Identificatie volgens de pathogene factoren
Identificatie volgens de zes stadia
Identificatie volgens de vier niveaus
Identificatie volgens de 12 meridianen
Identificatie van patronen volgens de vijf elementen
Identificatie volgens de acht principes, de ba gang
Een manier welke al in de huangdi neijing, één van de eerste klassieke teksten over Chinese geneeskunde werd gebruikt. In de Qing dynastie werd het nog verder ontwikkelt tot de vorm die wij nu kennen en gebruiken.
volgens de acht principes wordt alles ingedeeld in acht categorieën.
intern/extern
hitte/koude
leegte/volte
yin/yang
Hoe je bepaald in welke categorie iet valt zal verder uitgelegd worden in onze les over de ba gang.
 
Identificatie volgens qi, bloed en de lichaamsvloeistoffen
De manier van identificatie volgens qi, bloed en de lichaamsvloeistoffen beschrijft verschillende mogelijke problemen en mogelijke disharmonie welke kan optreden bij qi, bloed en de lichaamsvloeistoffen.
Zo kan er bijvoorbeeld:
Stagnatie zijn van qi, een tekort aan qi of
rebellerend qi.
Als het gaat om bloed kan er een tekort aan bloed zijn, een verlies van bloed of een stase van bloed. Als het gaat om vloeistoffen kan er een tekort zijn aan vloeistoffen, kan er oedeem ontstaan of iets wat flegma wordt genoemd.
Deze manier van patroon differentiatie wordt vaak geïntegreerd in de manier van differentiatie volgens de organen en met deze van de acht methodes (oftewel de Ba Gang).
 
Identificatie volgens de interne organen
De identificatie van patronen volgens de interne organen is gebaseerd op de pathologische veranderingen van de organen. Deze manier van identificatie is de belangrijkste manier geworden van patroon differentiatie. Het bepalen van het orgaan waar het probleem zich bevindt is belangrijk voor een effectieve behandeling. Deze manier van differentiatie wordt weer gecombineerd met andere vormen zoals de manier van differentiatie volgens de acht principes.
Zo kunnen we bijvoorbeeld zeggen dat iets intern is, dat er volte is in plaats van leegte en als we dan identificatie volgens de organen gebruiken kunnen we dan zeggen dat er hitte is en volte in bijvoorbeeld de lever.
 
Identificatie volgens de pathogene factoren
De identificatie volgens de pathogenen factoren is gebaseerd op de veranderingen welke plaatsvinden als het lichaam wordt aangevallen door wind, damp, koude, hitte droogte en vuur. Deze pathogenen kunnen zowel intern als extern van oorsprong zijn. Dit wordt later nog verder besproken.
Een bepaald tongbeeld, of een bepaald polsbeeld in combinatie met symptomen van de patiënt kan bepaald worden dat er te weinig yin is in het lichaam, of als er tekenen zijn dat het specifiek om de nieren gaat bijvoorbeeld dan noem je het een nier yin tekort. Zo zijn er veel patronen in de Chinese geneeskunde welke gevormd kunnen worden door de filosofische begrippen van qi, yin en yang en de vijf elementen te combineren met de kennis welke we hebben over de organen.


Identificatie volgens de zes stadia
Een andere manier van differentiatie welke ook gebruikt wordt is de differentiatie volgens de zes stadia van een aanval van koude.
Als externe koude aanvalt kan deze een voortgang hebben van zes verschillende stadia.
Deze stadia staan bekend als
Tai Yang
Shao Yang
Yang Ming
Tai Yin
Shao Yin
Jue Yin
elk niveau geeft zijn eigen symptomen en over het algemenen is het hoe dieper de koude binnendringt hoe slechter de uitkomst.
 
Identificatie volgens de vier niveaus
De identificatie volgens de vier niveaus is ontstaan als gevolg van het bestuderen van wind hitte aanvallen oftewel infectieziektes en het verloop hiervan.
De vier niveaus zijn
wei qi
qi
ying qi
bloed
ook bij de vier niveaus is het zo dat hoe dieper de de pathogeen binnen dringt hoe slechter de uitkomst is. Hitte op bloed niveau is dan in dit geval de ergste uitkomst.

Identificatie van patronen volgens de vijf elementen
Ook de vijf elementen kunnen gebruikt worden voor patroondifferentiatie. Zo kan er bijvoorbeeld een disbalans zijn tussen twee elementen, het ene element kan het andere teveel overheersen of het ene element kan tegen het andere elementen gaan rebelleren.
















Behandeling
Na het doen van patroondifferentiatie moet er een behandelplan gemaakt worden. De behandeling is afgestemd op het oplossen van het probleem en er kan gebruikt gemaakt worden van verschillende behandelmethodes.
Dieet en leefstijl
Allereerst kan de leefstijl en het dieet worden aangepast. De Chinese geneeskunde gelooft dat we in balans met onze omgeving moeten leven. We moeten in harmonie leven met de beweging van yin en yang en de seizoenen. Ook moeten we in harmonie zijn met het verloop van dag en nacht en moeten we eten en drinken op de juiste tijden. Als we niet in harmonie leven dat ontstaat er volgens de Chinese geneeskunde ziekte. Om deze rede bestaat behandeling ook uit het veranderen van de leefstijl en dieet op zulke wijze dat iemand weer in harmonie komt met de natuur.
 
Acupunctuur
Een andere behandelmethode is acupunctuur. Omdat ziektes in de Chinese geneeskunde worden gezien als een probleem van één of meerdere meridianen in het lichaam. Er stromen 12 hoofdmeridianen in het lichaam en 8 extra meridianen. Een blokkade, leegte of een volte in een bepaalde meridiaan veroorzaakt ziekte volgens de Chinese geneeskunde. Door acupunctuur, het prikken van naalden op bepaalde punten welke in het verloop van de meridiaan liggen kan de stroom van qi in de meridiaan gemanipuleerd worden en op deze wijze kan het probleem in de meridiaan worden opgelost. Omdat meridianen contact maken met de organen kunnen ook problemen van de organen via de meridianen worden behandelt.
 
Kruiden
Behalve acupunctuur is er ook nog de Chinese kruidengeneeskunde. De Chinese kruidengeneeskunst is zeer ver ontwikkelt en is altijd een belangrijke manier van behandelen geweest in de geschiedenis. Kruiden hebben allemaal zeer verschillende eigenschappen, ze kunnen bijvoorbeeld qi in het lichaam versterken of qi bewegen. Kruiden kunnen ook hitte klaren, of juist verwarmend zijn. Omdat ze een sterke werking hebben mogen ze niet in elke situatie gebruikt worden. Alleen door een nauwkeurige diagnose te maken en het juiste patroon vast te stellen kan er een effectieve kruidenformule gemaakt worden welke is afgesteld op het herstellen van het probleem.
Moxa
een andere vorm van behandeling gerelateerd aan acupunctuur is moxa, moxa manipuleert net zoals acupunctuur verschillende acupunctuurpunten met als doel om de stroom van qi in het lichaam te veranderen. Met moxa wordt echter een rol aan gedroogde bladeren van de moxaplant gebruikt. Deze rol wordt aangestoken en de hitte die hier vanaf komt wordt gebruikt om de acupunctuurpunten te manipuleren.
Andere vormen van behandeling zijn:
Massage, cupping, qi gong en meditatie. Al deze therapieën hebben als doel om de qi in het lichaam te manipuleren en de balans in het lichaam te herstellen.